Schody w domu – rodzaje, przepisy, wymiary

Najważniejszą kategorią jest podział schodów ze względu na ich relację z konstrukcją budynku. Schody wpisane w projekt architektoniczny bryły budynku – wznoszone i łączone z piętrami równolegle z innymi pracami budowlanymi oraz schody samonośne, które wykonujemy po wykończeniu pomieszczeń.

Jak dzielimy schody ze względu na ich kształt?

• Schody łamane i wielobiegowe – kształt ich stopni jest zawsze prostokątny. Mają spoczniki, czyli szerokie miejsca odpoczynku – możemy odpocząć na nich podczas wchodzenia po schodach.
• Schody zabiegowe – w trakcie wchodzenia zmienia się kierunek biegu schodów. W przeciwieństwie do schodów łamanych nie mają jednak spoczników.
• Schody wachlarzowe – stopnie rozkładają się na planie koła lub wielokąta. Ich stopnie mają różną szerokość. Wyglądają bardzo efektownie, jednak nie są najwygodniejsze w codziennym użytkowaniu.
• Schody kręte – mają kształt koła, a stopnie rozchodzą się wokół słupa nośnego umieszczonego na środku konstrukcji. Mogą być wąskie i zajmują niewiele miejsca, dlatego sprawdzają się w remontowanych przestrzeniach i wszędzie tam, gdzie nie możemy zastosować schodów w klasycznej, prostokątnej formie.

Każdy z rodzajów ma określone parametry techniczne, które znajdziemy w zapisach wspomnianego wcześniej rozporządzenia.

Aby stopnie zapewniały bezpieczną i komfortową komunikację, nie mogą być za niskie, ani za wysokie. Optymalna wysokość stopni schodów w domu wynosi 16-18 cm. Maksymalna wysokość, której nie powinniśmy przekraczać, wynosi 19 cm. Zbyt strome schody zwiększają ryzyko wypadków i nie są bezpieczne dla dzieci ani osób starszych. Wysokość stopni jest ściśle określana w przepisach dotyczących warunków technicznych dla budynków mieszkalnych. Schody o maksymalnej wysokości stopni sprawdzą się tam, gdzie chcemy oszczędzić trochę miejsca, jednak nie korzystamy z nich bardzo często w ciągu dnia – to np. schody do piwnicy lub na strych.

Głębokość stopnicy zapewnia bezpieczeństwo i wygodę podczas wchodzenia. Powinna wynosić między 25 a 32 cm, aby swobodnie mieściła stopę dorosłego człowieka. Jak sprawdzić, czy wybrane przez nas schody będą zgodne z przepisami i wygodne? Pomoże nam w tym prosty wzór: 2h + s=60~65 (gdzie h = wysokość stopnia, s = jego głębokość). Jeśli otrzymany wynik mieści się w przedziale 60-65 cm, oznacza to, że schody spełniają narzucone przez przepisy standardy. Co oznaczają te liczby i dlaczego są ważne? To uśredniona odległość jednego kroku dorosłego człowieka, który wygodnie możemy wykonać schodach. Przepisy bazują na ergonomii, czyli nauce zajmującej się badaniem i dostosowywaniem narzędzi, maszyn, warunków pracy oraz otoczenia i budynków do anatomicznych i psychofizycznych możliwości człowieka.

Najwygodniejsza szerokość schodów w jednorodzinnych domach to ok. 110-120 cm. To swobodna przestrzeń, pozwalająca swobodnie wnieść meble na piętro lub minąć się 2 osobom. Minimalna, dopuszczalna przez przepisy szerokość użytkowa schodów w domach jednorodzinnych i dwupoziomowych mieszkaniach to 80 cm. Szerokość biegu schodów mierzona jest pomiędzy wewnętrznymi krawędziami poręczy. W przypadku jednostronnej balustrady – pomiędzy wewnętrzną krawędzią poręczy a wykończoną ścianą.

W przepisach nie ma określonej ilości schodów stałych, łączących kondygnacje w dwupoziomowym mieszaniu lub domu jednorodzinnym, jednak wchodzenie po schodach nie powinno być jednak męczące, dlatego w miarę możliwości warto budować schody ze spocznikami.

W trakcie budowy domu wysokość kondygnacji może się zmienić – mają na nią wpływ wykończenie posadzki czy podwieszany sufit. Bardzo ważne jest więc aby przed wyborem schodów samonośnych jeszcze raz wymierzyć pomieszczenia, aby lepiej dopasować rodzaj schodów i wysokość stopni. Minimalna wysokość między stopniem a stropem to 205 cm. Niższy strop uniemożliwia bezpieczne i komfortowe schodzenie po schodach.

Schody kręcone, wbrew pozorom, mogą być bardzo bezpieczne i komfortowe. W porównaniu z tradycyjnymi schodami, ze spocznikiem o powierzchni 7m2, zajmują tylko 4m2, czyli ponad połowę mniej miejsca! Konstrukcja prezentuje się lekko i nie przytłacza pomieszczenia. Jeśli zależy nam na dekoracyjnej klatce schodowej, warto rozważyć też zastosowanie schodów wachlarzowych – efektownie zaaranżowane staną się wizytówką naszego wnętrza.